روز جهانی صلیب سرخ
19 اردیبهشت 1391 توسط بارانی
كميته بين المللي صليب سرخ (ICRC) سازماني است بيطرف ، بيغرض و مستقل كه وظيفه منحصراً بشردوستانه آن عبارت است از حفاظت از زندگي و كرامت قربانيان جنگ و نيز خشونت داخلي، و ياريرساني به آنها. كميته بين المللي ، كار هدايت و هماهنگسازي فعاليت هاي امدادي نهضت را در مواقع منازعات به عهده دارد. وانگهي ، تلاش مي ورزد با ترويج و تقويت حقوق بين الملل بشردوستانه و اصول بشردوستانه جهاني ، از بروز آلام انساني جلوگيري كند. كميته كه در 1863 تأسيس شده است، منشاء نهضت بين المللي صليب سرخ و هلال احمر است.
فدراسيون بين المللي جمعيت هاي صليب سرخ و هلال احمر بر پايه اصول نهضت بين المللي صليب سرخ و هلال احمر فعاليت مي نمايد تا انگيزه بخش ، تسهيل كننده و ترويج گر آن باشد كه فعاليت هايي كه توسط جمعيت هاي ملي عضو آن انجام مي شوند ، وضعيت آسيب پذير ترين مردم را ارتقاء بخشند. فدراسيون كه در سال 1919 تأسيس شده است كار هدايت و هماهنگسازي ياري هاي جهاني نهضت به قربانيان سوانح طبيي و تكنولوژيك، به پناهندگان، و نيز در موقعيت هاي اضطراري بهداشتي، را به عهده دارد. در صحنه بين المللي ، فدراسيون ، نماينده رسمي جمعيت هاي خود مي باشد. اين سازمان هماهنگي ميان جمعيت هاي ملي را ترويج مي دهد و تلاش مي كند تا توان آنها را در اجراي برنامه هاي كارآمد آمادگي سوانح ، بهداشتي و اجتماعي تقويت نمايد.
جمعيت هاي ملي صليب سرخ و هلال احمر مظهر فعاليت و اصول نهضت بين المللي صليب سرخ و هلال احمر در 178 كشوراند. جمعيتهاي ملي به عنوان معين مقامات دولتي كشورهاي خود در زمينه بشردوستانه هستند و طيفي از خدمات را شامل برنامه هاي امداد اضطراري ، بهداشتي و اجتماعي ، جمعيت هاي ملي به مردم غير نظامي آسيب ديده ياريرساني مي كنند و ، هر جا كه اقتضاء نمايد، از خدمات پزشكي نيروهاي مسلح حمايت به عمل مي آورند.
كميته بين المللي صليب سرخ ، فدراسيون و جمعيت هاي ملي ، اركاني مسقل اند . هر يك از آنها داراي موقعيت هاي انفرادي خويش است و هيچ اختياري بر يكديگر اعمال نمي كنند. سپس درباره بخش هيا نهضت ، آگاهي بيشتري به دست خواهيم داد.
اركان قانوني نهضت
نهضت داراي سه ركن قانوني است كه چهارچوبه هاي عمده تفكر و كار آنرا تعيين مي كنند و يوندهاي حياتي را براي يگانگي اجزاء آن فراهم مي سازند. اركان قانوني نهضت عبارتند از:
كنفرانس بين المللي صليب سرخ و هلال احمر؛
شوراي نمايندگان نهضت بين المللي صليب سرخ و هلال احمر؛
كميسيون دائمي صليب سرخ و هلال احمر.
كنفرانس بين المللي
كنفرانس بين المللي عاليترين ركن اصميم گيري نهضت است و مجمعي است براي بحث درباره امور مورد علاقه مشترك دولت ها و نهضت.
كنفرانس بين المللي صليب سرخ و هلال احمر ، هيات هاي نمايندگي زير را از درون نهضت و نيز از دول امضاء كننده قراردادهاي ژنو گردهم مي آورد تا در محيطي غير سياسي درباره اقدامات عرصه بشردوستانه بحث و تصميم گيري نمايند:
جمعيت هاي ملي ( در حال حاضر : 178 جمعيت ملي )؛
كميته بين المللي صليب سرخ؛
فدراسيون بين المللي، و
دول امضاء كننده قراردادهاي ژنو( در حال حاضر: 188 كشور).
هريك از هيات هاي نمايندگي تنها داراي يك راي هستند. افزون بر اين ، نمايندگان بيش از 60 سازمان دولتي ، غير دولتي ، منطقه اي يا تخصصي نيز در كنفرانس بين المللي به عنوان ناظر شركت مي جويند اما حق راي ندارند.
اقدامات عمده حقوق بشردوستانه كه در كنفرانس ها مورد بحث و تصميم گيري قرار مي گيرند عبارتند از:
توسعه حقوق بين الملل بشردوستانه؛
اجراي عملي هنجارها و معيارهاي آن تا تضمين گردد مورد احترام مي باشند؛
تقويت همكاري ميان صليب سرخ / هلال احمر و دولت ها در عرصه بشردوستانه؛
هماهنگسازي ياري بشردوستانه بين المللي؛
ياري به پناهندگان و آوارگان؛
كنفرانس ، علي الاصول ، هر چهار سال يك بار برگزار مي شود اما از آنجا كه هدف آن فراهم ساختن جايگاهي براي گفتگوي ميان نهضت و دولت ها مي باشد ، گهگاه ، روايدهاي سياسي موجب تعويق يا عدم برگزاري آن مي شوند.
شوراي نمايندگان
شوراي نمايندگان ، هيات نمايندگي به شرح زير را گرد هم مي آورد:
جمعيت هاي ملي ؛
كميته بين المللي صليب سرخ ؛ و
فدراسيون بين المللي.
شوراي نمايندگان ، اجلاس اجراء خود نهضت است، و از اين رو دولت ها در آن حضور ندارند. شورا در مناسبت هاي برگزاري هر كنفرانس بين المللي ، علي الاصول ، در مناسبت هاي برگزاري هر مجمع عمومي فدراسيون . تشكيل جلسه مي دهد.
وظايف شوراي نمايندگان به شرح زير است:
تصويب دستور كار موقت بين المللي؛
پيشنهاد نام نامزدهاي احراز مقام هاي كنفرانس بين المللي ( رئيس و نواب رئيس كنفرانس و كميسيون ها و گزارشگران كميسيون ها.)
كميسيون دائمي
كميسيون دائمي مركب از نه عضو به شرح زير است:
پنج عضو به انتخاب كنفرانس بين المللي صليب سرخ و هلال احمر؛
دو عضو از كميته بين المللي صليب سرخ ، كه يكي از آنها رئيس كميته خواهد بود؛
دو عضو از فدراسيون بين المللي ، كه يكي از آنها رئيس فدراسيون خواهد بود.
كميسيون دائمي ،� امين� كنفرانس بين المللي است و مسئوليت آماده سازي آن را به عهده دارد. عمده وظايف آن به شرح زير است:
ترويج هماهنگي در كار نهضت و هماهنگ سازي بخش هاي نهضت؛
ترغيب و پيشبرد اجراي قطنامه هاي كنفرانس؛
بررسي موضوعات مربوط به كل نهضت؛
انجام ترتيبات لازم جهت برگزاري شوراي نمايندگان؛
در صورت تصميم نهائي كنفرانس، كميسيون دائمي، در فواصل زماني كنفرانس ها ، مسئول رفع اختلاف آراء در زمينه تفسير و مصداق پذيري اساسنامه و آيين نامه هاي نهضت ، و همچنين مسائلي است كه كميته بين المللي صليب سرخ يا فدراسيون در مورد اختلافاتي كه با هم دارند به آن ارجاع مي نمايند.
كميسيون دائمي، رئيس خود را راساً بر مي گزيند، و دستكم سالي سه بار تشكيل جلسه مي دهد.
علامت هاي نهضت
در قرارداد 1864 ژنو تنها علامت صليب سرخ ذكر شده است، كه وارونه پرچم كشور سوئيس است. جمعيت امداد به زخميان كشور عثماني ، در جريان جنگ اين كشور با كشور روسيه در سال 1876 براي نخستين بار علامت هلال احمر را به كار برد، و از آن پس شماري از جمعيت هاي كشورهاي اسلامي همين علامت را به جاي صليب سرخ برگزيدند كه در قراردادهاي 1949 ژنو پروتكل هاي الحاقي 1977 به رسميت شناخته شده است. علامت ديگري نيز به صورت شيرو خورشيد سرخ صرفاً جهت جمعيت شيرو خورشيد سرخ ايران به تصويب رسيده بود كه دولت جمهوري اسلامي ايران در سال 1980 كاربرد آن را به حال تعليق در آورد و از علامت هلال احمر استفاده نمود.
علامت هاي صليب سرخ و هلال احمر را مي توان هم به عنوان علامت هاي حفاظتي به كاربرد و هم به عنوان علامت هاي نشانگر. كاربرد حفاظتي علامت بدين معنا است كه نشاني از براي كارمندان پزشكي و ديني و نيز وسائل پزشكي باشد كه بايد در جريان منازعه مسلحانه مورد احترام و حفاظت قرار گيرند. هر گون سوء استفاده از علامت حفاظتي ( مثلاً، حمل و نقل نظاميان توسط آمبولانس) ، افزون بر آنكه نقض حقوق بين الملل بشردوستانه به شمار مي آيد به ارزش حفاظتي علامت ها نيز آسيب مي رساند. كاربرد نشانگرانه علامت صرفاً بدين منظور است كه اشخاص يا اشيائي كه با نهضت مرتبط هستند مشخص شوند و ازين رو آنها را مي توان در زمان صلح نيز به كار برد. بهرگونه ، كاربرد علامت هاي نهضت بايد برابر مقررات ملي، مقررات نهضت درباره كاربرد علامت صليب سرخ / هلال احمر توسط جمعيت هاي ملي، و نيز اساسنامه هاي خود جمعيت هاي ملي باشد.
مساله علامت
برابر مقررات كنوني، دولت ها مي توانند تنها يكي از دو علامت صليب سرخ يا هلال احمر را براي حفاظت از خدمات پزشكي خود در منازعات مسلحانه به كار برند. جمعيت هاي ملي نيز مي توانند يكي از اين دو علامت ، يكي از 10 شرط شناسائي رسمي جمعيت هاي ملي توسط كميته بين المللي صليب سرخ و آنگاه عضويت آنها در فدراسيون بين المللي است.
در دهه هاي اخير دو مساله در كاربرد علامت بروز كرده است. نخست آنكه علامات دربردارنده مفاهيم مذهبي تلقي شده اند، و از اينرو در مواردي به ماهيت بيطرفانه آنها خدشه وارد شده و جان شماري از انسان ها را به خطر افكنده است. ديگر آنكه شماري از دولت ها و جمعيت هاي آنها در مورد كاربرد تنها يكي از ايندو، يا هر دوي آنها مشكلاتي دارند.
براي حل اين مشكل ، گروه كاري مشتركي از دولتها و صليب سرخ در سال 2000 با پذيرش يك علامت سوم موافقت كرده است. اين علامت الحاقي را مي توان در منازعات مسلحانه به عنوان علامت حفاظتي به كار برد، و جمعيت ملي نيز مي تواند از آن ، با افزودن يك علامت محلي ، به عنوان يك علامت نشانگر استفاده نمايد. بر اين اساس پروتكلي تهيه شده است كه بايد به تصويب كنفرانس ديپلماتيك كه دولت ها در آن عضويت دارند برسد.
استراتژي عمومي نهضت
استراتژي نهضت در سال 2001 به تصويب رسيد. هدف آن ، تقويت توانائي نهضت است براي آنكه با اقدام كارآمد بشردوستانه به مردم آسيب پذير بپردازد. استراتژي،شرحي كلي از اهداف و نتايج مورد انتظار بدست مي دهد در اين باره كه چگون كميته بين المللي صليب سرخ ، فدراسيون ، و جمعيت هاي ملي در سراسر جهان مي توانند با همكاري يكديگر كار كنند.
جمعيت هاي ملي
براي آنكه جمعيت هاي ملي رسماً به عنوان عضو نهضت بين المللي صليب سرخ و هلال احمر پذيرفته شوند، بايد شرائطي را دارا باشند. از جمله ، در قلمرو كشور امضاء كننده قراردادهاي ژنو تشكيل شده باشند، به شيوه بايسته از سوي حكومت قانوني كشور خود بر پايه قراردادهاي ژنو به رسميت شناخته شده باشند، و در فعاليت هايي كه انجام مي دهند اصول حقوق بين الملل بشردوستانه را كه در قراردادهاي مزبور مشخص گرديده است رهنمود خود ساخته باشند
