دعاهای حضرت رسول(صلی الله علیه و آله) در قرآن کریم
دعاهای حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) در قرآن کریم جنبه‌های مختلفی داشته است؛ جنبه‌های شخصی، سیاسی و اجتماعی در دعاهای حضرت(صلی الله علیه وآله)  مشهود است .

یکی از دعاهای ایشان که جنبه سیاسی دارد در آیه شریفه ۸۰ سوره مبارکه اسراء بیان شده است که می‌فرماید: «و قُل رَّبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّی مِن لَّدُنکَ سُلْطَانًا نَّصِیرًا؛ و بگو پروردگارا مرا [در هر کارى] به طرز درست داخل کن و به طرز درست ‏خارج ساز و از جانب خود براى من تسلطى یارى ‏بخش قرار ده».

در تفسیر این آیه شریفه‌، زمخشری گفته: «مراد از ادخال در صدق، ادخال در امر بزرگ رسالت است و منظور از اخراج صدق، این است که رسول اکرم(ص) از عهده امر رسالت برآید و بدون نقص و کاستی امر رسالت را به انجام برساند».

علامه طبرسی بر این عقیده است که رسول اکرم(ص) از خدای متعال درخواست کرده‌اند که خدای متعال او را در ادای وحی الهی یاری کند، به من عزتی عنایت کن که در آن ذلتی نباشد و به کمک آن عزت بتوانم بر کسانی که می‌خواهند از اقامه فرائض جلوگیری کنند، پیروز شوم. بر اساس نظر علامه طبرسی می‌بینیم که این دعای حضرت رسول(ص) جنبه سیاسی دارد.

وی با بیان این‌که یکی از دعاهای حضرت ابراهیم(ع) نیز اقامه نماز است، گفت: رسول اکرم(ص) نیز در این دعای خود به عقیده علامه طبرسی، تقاضای توفیق الهی برای اقامه فرائض دارند. یکی دیگر از دعاهای حضرت رسول(ص) از خدای متعال این است که «رَبِّ فَلَا تَجْعَلْنِی فِی الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ؛ پروردگارا پس مرا در میان قوم ستمکار قرار مده».۱

تبری جستن از ستمگران که از دعاهای رسول اکرم(ص) است و در این آیه شریفه‌ای ذکر شد و یکی از دعاهای حضرت است که جنبه سیاسی دارد.

آیه شریفه «وَ قُل رَّبِّ زِدْنِی عِلْمًا؛ و بگو پروردگارا بر دانشم بیفزاى» ؛ یکی از دعاهای رسول اکرم(ص) است که شاید بتوان گفت که جنبه شخصی دارد.

بهره‌مند شدن از غفران و رحمت الهی امری است که همه محتاج به آن هستند. اگرچه حضرت رسول (ص) معصوم هستند، ولی از ایشان نقل شده که فرموده‌اند: «من روزی هفتاد مرتبه استغفار می‌کنم»

این‌که رسول اکرم(ص) شناخت و معرفت را در آیه شریفه مذکور از خدای متعال درخواست کرده، ما نیز به تأسی از رسول اکرم(ص) باید از خدای متعال بخواهیم که علم، معرفت و بینش ما را افزایش بدهد. حضرت رسول(ص) دعای دیگری دارند که از اغوای شیاطین به خدای متعال پناه می‌برند، آن‌جا که می‌فرمایند: «وَقُل رَّبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ ؛ و بگو پروردگارا از وسوسه‏هاى شیطان ها به تو پناه مى‏برم» ۲

شکایت از امت :

یکی دیگر از دعاهای حضرت رسول اکرم(ص) که در واقع شکایت ایشان از امت است، در آیه شریفه «وَقَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا؛ و پیامبر [خدا] گفت پروردگارا قوم من این قرآن را رها کردند»۳ بیان شده و باید تلاش کرد که این حالتی را که پیامبر اکرم(ص) از آن شکایت دارند، از بین ببریم تا شامل شکایت ایشان نشویم.

اگر می‌خواهیم مشمول دعاهای خیر حضرت رسول اکرم(ص) بشویم، لازمه‌اش این است که به قرآن کریم و اهل بیت(ع) تمسک بجوییم، در آیه شریفه « وَقُل رَّبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ؛ و بگو پروردگارا ببخشاى و رحمت کن [که] تو بهترین بخشایندگانى»۴ یکی دیگر از دعاهای رسول اکرم(ص) بیان شده است.

این دعای ارزشمند، دعایی است که همه ما به آن احتیاج داریم و بهره‌مند شدن از غفران و رحمت الهی امری است که همه محتاج به آن هستند. اگرچه حضرت رسول (ص) معصوم هستند، ولی از ایشان نقل شده که فرموده‌اند: «من روزی هفتاد مرتبه استغفار می‌کنم».

شاید یکی از دلایل استغفار حضرت رسول اکرم(ص) این بوده که حضرت(ص) خوف داشته‌اند که نکند شایستگی مقام ربوبیت را رعایت نکنند و به همین دلیل حضرت(ع) با این‌که مرتکب معصیت نمی‌شدند و این هم به دلیل آگاهی ایشان از حقیقت گناه بوده، ولی در عین حال روزی هفتاد مرتبه به درگاه الهی استغفار می‌کرده‌اند.

۱- سوره مؤمنون، آیه ۹۴٫
۲- سوره مؤمنون، آیه ۹۷٫
۳- سوره مبارکه فرقان، آیه شریفه ۳۰٫
۴- سوره مبارکه مؤمنون، آیه شریفه ۱۱۸٫