بارهنگ          bitter cucumber

نام علمیplantago majorl     

کلیات گیاه شناسی  

بار هنگ گیاهی است پایا ،ظاهر آبی کرک یا کمی پوش با بن و ریشه ای کوتاه است . ساقه آن به طول 10-70 سانتی متر ، ایستاده یا خیزان ، فاقد شیار ، مساوی یا کمی بلند تر از برگها است . برگها ی آن تماماً طوقه ای ،تخم مرغی پهن با 3-9 رگبرگ قوی و برجسته ،کامل یا در حاشیه سینوسی ، بی کرک یا کرک پوش ، دارای دم برگ نسبتاٌ بلند . گل ها سبز متمایل به قهوه ای ، کوچک و مجتمع در خوشه های دراز است . گل دهی گیاه اردیبهشت تا شهریور ماه است . دانه های این گیاه تیره رنگ ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوه هی پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی بوده و دارای 2خانه و محتوی 4-8 دانه است قرار دارند . دانه ها را از اواسط فصل بهار به بعد جمع آوری می نمایند . گیاه بارهنگ در منطقه وسیعی از قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقاٌ و آمریکای شمالی می روید . در ایران تقریباٌ در تمام نقاط می روید.

ترکیبات شیمیایی

دانه بارهنگ دارای چربی ، صمغ ، موسیلاژ و ترکیبات گلو کزیدی است.

خواص دارویی

- از بارهنگ به همراه قدومه و به دانه مخلوطی درست می کنند به عنوان نرم کننده سینه و بر طرف کننده سرفه و خارش های مصرف سنتی دارد .

- خواص درمانی ریشه ،برگ و دانه این گیاه اثر نرم کننده دارد و از آن به عنوان تصفیه کننده خون ، آرام کننده ناراحتی ها آسم مرطوب ، اسهال ساده و ورم مخاط دهان  استفاده می شود .

- جوشانده دانه بارهنگ در رفع بیماری های التهابی کلیه و مثانه موثر است .

- اگر برگ تازه بارهنگ به مدت چند ساعت در آب جوشیده قرار بگیرد ، سپس قطعات آن بر روی زخم های باز قرار گیرد ، نه تنها زخم ها را از خطر آلودگی حفظ می کند ، بلکه سرعت بهبود را باعث می شود .

- برگ تازه و له شده بارهنگ اگر در محل گزیدگی زنبور و پشه مالش داده شود درد را تسکین می دهد .

-جوشانده ریشه گیاه همراه با عسل ، اگر به صورت غرغره مصرف شود ، ورم حلق را از بین می برد .

- میزان مصرف جوشانده 50-100 گرم ریشه یا برگ بارهنگ در یک لیتر آب به مقدار 3فنجان در روز مجاز است .

- معمولاٌ از دانه های این گیاه استفاده می شود . از این گیاه برای ناراحتی های تنفسی استفاده می شود و یکی از گیاهان لعاب دار و دارای  ماده سافورین است . این گیاه عوارض جانبی ندارد.

- از برگ این گیاه به وفور استفاده می شود و برگ آن خاصیت ضدعفونی کننده دارد و همچنین دانه  این گیاه  هم خاصیت ضدعفونی کننده و خلط آوری برای دستگاه تنفسی دارد. 

(کتاب گیاه درمانی ، نیره اژدیان ،ناشر :آئینه دانش ، چابخانه:جعفری ،1389،ت4800 ،ص50-51 )